
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – wszystko, co musisz wiedzieć
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające, znane także jako program "Mama 4+", to forma wsparcia finansowego dla osób, które poświęciły swoje życie wychowywaniu co najmniej czwórki dzieci. Wprowadzone zostało na mocy ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r., aby pomóc rodzicom, którzy ze względu na opiekę nad dziećmi nie mieli możliwości wypracowania wystarczającego dochodu, by otrzymać pełną emeryturę. Świadczenie to ma kluczowe znaczenie dla osób, które z racji pełnienia roli opiekunów nie mogą liczyć na dochód zapewniający niezbędne środki utrzymania. W artykule omówimy, komu przysługuje to świadczenie, jak można je otrzymać oraz jakie warunki należy spełnić.
Kto może otrzymać rodzicielskie świadczenie uzupełniające?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje wyłącznie osobom, które wychowały co najmniej czworo dzieci i z tego powodu nie miały możliwości wypracowania pełnej emerytury. W przypadku tego świadczenia kluczowe jest nie tylko samo wychowanie dzieci, ale także brak dochodu zapewniającego godne życie. Co istotne, świadczenie to mogą otrzymać zarówno kobiety, jak i mężczyźni, chociaż powszechnie jest ono znane jako „Mama 4+”.
Warto jednak zaznaczyć, że świadczenie to przysługuje wyłącznie osobom, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Ponadto, muszą one mieszkać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz być obywatelami Polski lub posiadać prawo stałego pobytu na terenie Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Świadczenie może być przyznane osobom, które nie mają prawa do emerytury lub które pobierają świadczenia emerytalne niższe niż najniższa emerytura.
Warunki przyznania świadczenia
Aby uzyskać rodzicielskie świadczenie uzupełniające, konieczne jest złożenie wniosku o świadczenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Przy rozpatrywaniu wniosku brane są pod uwagę różne czynniki, takie jak:
- Liczba dzieci (najmniej czworo).
- Brak prawa do emerytury lub renta niższa niż najniższa emerytura.
- Stały pobyt na terenie Polski.
Świadczenie przysługuje nie tylko rodzicom biologicznym, ale także osobom, które wychowały dzieci w ramach rodziny zastępczej. Kluczowym czynnikiem jest opieka nad dziećmi do ukończenia przez nie 18 roku życia lub, w przypadku dzieci niepełnosprawnych, do ukończenia 25 lat.
Jakie dokumenty są potrzebne?
Składając wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające, konieczne jest przedstawienie szeregu dokumentów potwierdzających uprawnienia do świadczenia. Wymagane są m.in.:
- Akt urodzenia dzieci.
- Potwierdzenie zamieszkania na terytorium Polski.
- Dokumenty potwierdzające opiekę nad dziećmi (jeśli dotyczy rodziny zastępczej).
Ważnym aspektem jest także potwierdzenie braku dochodów lub otrzymywanie świadczeń niższych niż najniższa emerytura. W zależności od sytuacji, może być także konieczne dostarczenie dodatkowych dokumentów, takich jak potwierdzenia opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
Jak działa świadczenie?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające ma na celu zapewnić niezbędne środki utrzymania osobom, które z powodu pełnienia roli rodzica nie miały możliwości wypracowania pełnych świadczeń emerytalnych. Świadczenie to stanowi dopełnienie emerytury i przysługuje wyłącznie w sytuacjach, gdy osoba nie posiada dochodów zapewniających godne życie. Świadczenie jest przyznawane na poziomie najniższej emerytury, która w 2023 roku
osiągnęła kwotę 1588,44 zł brutto. Jeśli osoba pobiera już emeryturę niższą niż ta kwota, rodzicielskie świadczenie uzupełniające uzupełnia różnicę do tej wysokości. Na przykład, jeśli emerytura wynosi 1200 zł, świadczenie wyniesie 388,44 zł, co w sumie da najniższą emeryturę.
Czy świadczenie można utracić?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające jest przyznawane pod warunkiem, że osoba nie uzyskuje dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania. W związku z tym, w momencie rozpoczęcia pracy zarobkowej lub uzyskania innych źródeł dochodu, które zapewnią osobie odpowiedni poziom życia, świadczenie może zostać zawieszone lub odebrane.
Zgodnie z przepisami, świadczenie może być także cofnięte w przypadku nienależnie pobranego świadczenia. Jeśli osoba złożyła fałszywe oświadczenia lub w wyniku zmiany sytuacji finansowej nie poinformowała o tym ZUS, może być zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. W takim przypadku przysługuje odwołanie do właściwego organu, jeśli osoba uważa, że decyzja była błędna.
Złożenie wniosku o świadczenie
Aby otrzymać rodzicielskie świadczenie uzupełniające, należy złożyć odpowiedni wniosek o rodzicielskie świadczenie uzupełniające w ZUS lub KRUS. Proces ten jest stosunkowo prosty, a formularz można pobrać zarówno ze strony internetowej ZUS, jak i KRUS. We wniosku należy podać podstawowe dane osobowe, a także informacje dotyczące dzieci oraz dochodów.
Decyzję w sprawie przyznania świadczenia podejmuje prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w zależności od tego, do której instytucji został złożony wniosek. O decyzji informuje się wnioskodawcę pisemnie, a w przypadku odmowy przysługuje możliwość odwołania się do sądu.
Świadczenie „Mama 4+” a emerytura
Warto podkreślić, że rodzicielskie świadczenie uzupełniające nie jest formą emerytury, lecz uzupełnieniem jej do poziomu najniższej emerytury. W wielu przypadkach osoby pobierające świadczenie nie mają prawa do pełnej emerytury z powodu braku opłacania odpowiedniej liczby składek na ubezpieczenia społeczne. Dlatego program „Mama 4+” ma na celu pomoc tym, którzy przez większość życia zajmowali się wychowaniem dzieci, co uniemożliwiło im aktywność zawodową.

Kto nie może otrzymać świadczenia?
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przysługuje wyłącznie osobom, które nie mają dochodów umożliwiających samodzielne utrzymanie się. Osoby, które osiągają dochody zapewniające niezbędne środki lub które kontynuują aktywność zawodową, mogą nie kwalifikować się do tego świadczenia. Ponadto, osoby, które mają prawo do pełnej emerytury lub renty, nie mogą otrzymać tego świadczenia. Świadczenie przysługuje tylko tym, którzy nie mają prawa do pełnych świadczeń z tytułu wcześniejszej działalności zawodowej.
Podsumowanie
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające to ważne wsparcie dla osób, które wychowały co najmniej czworo dzieci i nie miały możliwości wypracowania pełnej emerytury. Świadczenie może być przyznane tym, którzy nie osiągają dochodów zapewniających niezbędne środki utrzymania, a jego wysokość odpowiada najniższej emeryturze. Dzięki temu programowi osoby te mogą uzyskać wsparcie finansowe, które pozwoli im na godne życie po zakończeniu okresu wychowywania dzieci.
Wniosek o świadczenie można złożyć w ZUS lub KRUS, a jego rozpatrywanie zależy od spełnienia określonych warunków. Program „Mama 4+” stanowi ważny element polityki społecznej, wspierając tych, którzy przez lata poświęcili się wychowaniu dzieci kosztem kariery zawodowej.
Dzięki tym regulacjom państwo zapewnia pomoc osobom, które z racji swojej roli rodzinnej nie mogły uczestniczyć w pełni w rynku pracy, a co za tym idzie, nie miały możliwości zgromadzenia odpowiednich składek na ubezpieczenia społeczne.
Zobacz również wpis – Rola dokumentacji medycznej w dochodzeniu roszczeń przez pacjenta